ارتباط موقعیت اقتصادی- اجتماعی و پیامدهای بهداشتی در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو شهرستان ارومیه

مقدمه: محیط اجتماعی نقش عمده­ای در شکل­گیری عوامل خطر مهم فردی ایفا می­نماید. بر اساس مطالعات انجام شده 90 در صد از تغییرات مشاهده شده در افزایش سندرم متابولیک، میرایی و ناتوانی ناشی از دیابت و بیماری­های قلبی- عروقی نمی­تواند به عوامل خطر مرسوم نسبت داده شود. شواهد موجودحاکی از تأثیر مستقیم تعیین­کننده­های اجتماعی به­ویژه فقر در کنترل و بروز بیماری دیابت از طریق مکانیسم­های بیولوژیک، روانشناختی و رویه­های اجتماعی در طی زندگی فرد می­باشد. علاوه بر نقش مؤثر این تعیین­کننده­ها در کنترل و بروز بیماری، می­توان به نقش مؤثر محیط اجتماعی در پذیرش رفتارهای بهداشتی که کمک شایانی به کاهش بروز و کنترل مطلوب بیماری نیز اشاره نمود. مواد و روش­ها: این مطالعه به­روش مقطعی- تحلیلی، در نمونه جمعیتی 250بیمار مبتلا به دیابت نوع دو که در شش ماهه اول سال 88-89 به واحد دیابت وانجمن دیابت استان آذربایجان غربی مراجعه کرده بودند انجام شد. اطلاعات مرتبط با ویژگی­های دموگرافیک و متغیرهای سنجش وضعیت اقتصادی- اجتماعی شامل بعد خانوار، تعداد اتاق، نوع شغل زن و مرد در خانواده، سطح سواد، وضعیت مسکن و مدت ابتلا به بیماری توسط پرسش­نامه جمع­آوری گردید. اطلاعات مرتبط با نشانگرهای کنترل قند خون وابتلا به فشار خون از پرونده بیمار استخراج گردیده ونمایه توده بدنی بیمار و فشار خون بیمار در زمان مراجعه بیمار به مراکز اندازه­گیری و ثبت گردید. داده­ها با استفاده از آزمون­های تی مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه، رگرسیون خطی و رگرسیون لاجستیک تجزیه و تحلیل شد. یافته­ها: در این پژوهش بین نمره وضعیت اقتصادی- اجتماعی و سطح کنترل شده هموگلوبین گلیکوزیله (کم­تر از 7 درصد)، فشارخون سیستولیک ودیاستولیک کنترل شده (به­ترتیب فشارخون سیستولیک زیر 140 میلی­متر جیوه و فشارخون دیاستولیک زیر 90 میلی­متر جیوه) ارتباط معناداری مشاهده شد، (مقدار عدد پی به­ترتیب 021/0، 039/0، 016/0). هم­چنین بین قند خون ناشتای بیماران و نمره وضعیت اقتصادی- اجتماعی، ارتباط معناداری مشاهده شد، (مقدار عدد پی مساوی 009/0). ولی ارتباط بین نمره وضعیت اقتصادی- اجتماعی و سطح مطلوب قند خون ناشتا (کم­تر از 130) از نظر آماری معنادار نبود. شانس ابتلا به فشارخون در بیماران دیابتی به ازای هرواحد افزایش نمره وضعیت اقتصادی- اجتماعی 2/3 درصد کاهش می­یافت، ولی این ارتباط از نظر آماری معنادار نبود، (مقدار عدد پی مساوی 182/0). نتیجه­گیری: ارتباط مشاهده شده بین نمره اقتصادی- اجتماعی و پیامدهای مهمی همچون دسترسی به سطح مطلوب قند خون، سطح مطلوب فشارخون سیستولیک ودیاستولیک بیانگر تأثیر موقعیت اقتصادی- اجتماعی درکنترل قند و فشارخون در بیماری دیابت می­باشد.